Neredeyse herkesin marka stratejisi ve reklam eleştirmenliği yaptığı bir zamanda yaşıyoruz. Bazı değerlendirmelerde hala reklamın iyisi – kötüsü olmaz diyenleri de görüyoruz. “Gerçekten iyi reklam nedir?” sorusunun cevabı ise birçokları için hala büyük bir sübjektiviteden besleniyor.
İyi bir reklamı izlerken, dinlerken, bakarken, okurken izleyicisine keyif veren bir kalitede çekilmiş, seslendirilmiş, afişe edilmiş, yazılmış olması yeterli midir? Ayrıca bu görsel güzelliğin yanında diğer bir önemli değerlendirme kriteri de reklamın verdiği / vermeye çalıştığı asıl mesajın önemi nedir? Bu mesajı vermede kullandığı stratejiler, yaratıcılık biçimi, yol ve yöntemler piyasa şartlarına uygun mudur?İyi reklamın niteliğine geçmeden önce, reklamın önemi hakkında bir iki küçük açıklama yapmakta fayda var. Tanıtıma değer herhangi bir ürün, mal, hizmet, organizasyon, fikir vb. sahibi markaların bunları tanıtmak amacıyla kullandıkları çabaların tümüne reklam diyebiliriz. Reklam verenlerin kimi yeni, küçük ve cılız kimi ise eski, büyük ve güçlü marka sahibi işletmelerden oluşmaktadır. Büyük markaların reklam verirken duyacağı kaygılar, küçük markaların reklam verirken duyacağı kaygılardan birbirinden farklıdır. Büyük ya da küçük olsun yapılacak stratejik bir hata belki de bir daha hiç reklam verememelerine neden olabilir. Hal böyle olunca reklamın iyisi / etkisi / anlam ve önemi daha da iyi anlaşılabilir.

TV, dijital dünya, radyo, gazete, dergi, sokak ve daha birçok mecrada karşımıza çıkan reklam kargaşası içinde hedef kitlelere uygun markayı nasıl fark ettireceği / reklamı nasıl izlettireceğiz / mesajı nasıl vereceğiz / farkındalığı nasıl sağlayacağız / satın alma motivasyonunu nasıl yaratacağız?

Reklamı yapılan her şampuanın saçı güçlendirdiği, parlattığı, kepekten arındırdığı ve baş döndürdüğü; her deterjanın çamaşırları beyazlattığı, koruduğu, komşu çatlattığı, hoş koku yaydığı ve hatta çocuk gelişimine bile katkı sunduğu bir piyasada hangi ürünün ilgiye değer olduğunu nasıl tespit edeceğiz?

İyisini seçerken bize uygun mesajlardan / reklamlardan ve iletişim tonlarından etkilendiğimiz bir gerçek. Bu seçicilik bahsettiğimiz görsel ve sözel iletişimin oluşmasına temel teşkil eden marka / reklam stratejisinden geçmektedir. “Acaba nasıl bir fikir hem mevcut müşteriler hem de potansiyel müşteriler üzerinde olumlu bir etki yaratır?” sorusunun cevabı günümüz rekabet şartlarında iyi bir reklam yapmak için yeterli değildir. Daha fazlasını düşünmek, kurgulamak, uygulamak gerekir. Hem de reklamın hazırlık süreci öncesinde ve sonrasında! Stratejiden konumlandırmaya, marka vaatlerinden destek unsurlara, fikirden yaratıcılığa, görsel uygulamadan mecra kullanıma kadar tüm aşamalarının hassasiyetle ele alınması gerekmektedir.

Bundan yıllar önce Belçika’da One Second adlı yeni bir ürün olan mentollü jel biçimindeki yeni nefes ferahlatıcısı bir saniyelik televizyon reklamlarıyla tanıtılmış. Reklam filmi ürünün adına yakışır kısalıkta tasarlanmış. Çünkü One Second’un sahibi çok şey isteyen fakat kısıtlı bir reklam bütçesine sahip bir şirket olduklarını ajansında belirtmiş. Bunun sonucunda esprili fakat onlar için çok pahalıya mal olmayacak bir yöntemle yeni ürünün tanıtımı gerçekleştirilmiş. Bu fikir sayesinde tüm zamanların en kısa reklam çalışması hazırlanmış. Reklam ürünle ilgili gerekli tüm bilgileri bir saniyede vermeye odaklanmış. Bir kadın jeli dilinin üzerine yerleştiriyor, ürün gösteriliyor ve reklam son buluyor. İzlemesi zevk veren ve dakikalarca süren yüksek yapım maliyetleri yerine başarılı olduğu düşünülen düşük bütçeli bir iş tercih edilmiş.

Bu gibi iyi / güzel / çirkin birçok örneğiniz vardır sizin de. İş yaparken belki referans olarak verdiğiniz ya da aldığınız. Marka vaadi güçlü, hedef kitlesini yakalamayı amaçlayan ve kendine özel dinamikleriyle pazarına yön veren markalar kendilerine özel iyi ve etkili reklamlar yapmayı hak eder. Bu kadar değerli avantajları bulunan markaların ya da avantaj elde etmek için değerler yaratmak isteyenlerin iyi reklam için çalışmaları gerekmektedir.

Bazı ezber yaklaşımlar ve sırf maliyet odaklı çalışmalar her zaman aynı büyük ve kitlesel etkiler yaratmada yetersiz kalabilir. Yaratıcı fikirlerin, basit uygulamaların, yeni ürünlerin, estetik tasarımların, büyük yapımların tüm mecraları kasıp kavurduğu günümüzde “reklamın iyisi” ezberciliğinin çok da büyük bir şansı yok aslında.

Önce daha stratejik, daha yaratıcı, daha özgün ve daha çok işler başarabilen reklamlar yapalım. Reklamın iyisini bu kriterleri yerine getirdikten sonra seçeriz.


Öncelikle eğitim ve kariyer öykünüzü anlatır mısınız?

Çocukluğum ve gençliğim büyük bir merak ve farkındalık halinde geçti/geçiyor. Her zaman ticarete, görsel sanatlar, yaratıcı iletişimler ve bu toprakların kodlarına hayranlık duyar haldeydim. Bunu eğitim hayatıma farklı bir öğreti ile perçinlemek için Dokuz Eylül’de ekonomi okudum. Bu süre boyunca değer kavramı ile markalar arasında makro ve mikro ölçekte büyük bağlantılar olduğunu fark ettim. Akıl ile kalp arasındaki bağlantıları, tercih ile vazgeçiş arasındaki ince dengeyi hem teori hem de pratikle yakından öğrendim. Birçok marka için yaratıcı konsept, yeri ürün, reklam fikri ve farklılaşma stratejisi tasarladım. Marka kentler ile ilgili tebloiğler yayınladım. Ardından Fashion Institute of Technology ’de marka yönetimi eğitimi aldım. Bu kez de New York’taki evrensel pazarlama ruhunu, insan davranışlarını ve yaratıcı düşünce sistemlerini inceleme şansı yakaladım.

Yubai nasıl kuruldu? Hangi alanlarda hizmet veriyorsunuz?

Yubai uzun yıllar marka yönetimi, strateji, yaratıcılık ve reklam üzerine odaklanmış bir fikri oluşum. Yeni dünyanın yeni tüketicileri için yeni ve yaratıcı marka hizmetleri vermeyi amaçlayan bir girişim. Markalar artık daha fazla kazanmayı, daha büyük olmayı, daha çok hatırlanmayı yaratıcılık temelli elde edebiliyor. Yubai bu amaç doğrultusunda markalar ve ajanslar için farklı fikirler ile etkin stratejiler buluyor. Günümüz insanları için geleceğin dünya kurgusuna kafa yoruyor. Yaratıcı marka yönetimi ve yaratıcı strateji konularında verdiği hizmetler ile markaların ve onların çözüm ortağı olan ajansların ekiplerinden biri gibi çalışıyor.

Yaptığınız işi nasıl tanımlıyorsunuz?

Yaptığımız işi: markaların ve ajansların potansiyel marka aklı olarak tanımlıyorum. Her markanın sahip olduğu bir değerinin ve potansiyelinin olduğuna düşünüyorum. Yine her markanın bu potansiyel ve değerlerini açığa çıkmasını sağlayan çözümlere ihtiyaç duyduğuna inanıyorum. Bu yüzden, markaları kendilerine has kabiliyetleri olan insanlara benzetiyorum. Belki keşfedilmiş, belki de henüz keşfedilmeyi bekleyen. Markalardan, tıpkı her insandan olduğu gibi yeni bir şeyler öğreniyorum, yeni şeyler keşfediyorum. Bu öğretileri ve keşifleri yine markalar için kullanıyorum. Bu eşsiz keşfetme ve uygulama deneyimi çok seviyorum.

Uzmanlaştığınız sektörler var mı?

Şu ana kadar birçok sektöre yaratıcı marka danışmanlığı ve reklamcılık hizmetleri verdim. Bunların başında gıda sektörü geliyor. Bisküvi-çikolata-atıştırmalık sektöründe katkı sağladığımızı çok önemli markalarımız oldu. Havayolu taşımacılığı sektöründe sektör için oyunun kurallarını değiştiren stratejiler geliştirdik. Medya ve TV kanalları için değişim dinamikleri belirledik. Elektronik ödeme sistemleri sektöründen, tüketici teknolojileri sektörlerine kadar birçok sektör için hem markalama çalışmaları hem de yaratıcı kampanyalar geliştirdik. Bankacılık sektörü, şehir markalama projeleri, otomotiv sektörü ve tekstil markaları ile ilgili yaratıcı stratejik katkılarımız da bulunmaktadır.

Bugüne kadar hayata gecen projelerinizi örneklerle anlatır mısınız?

Projeleri önceliklendirmek biraz zor gibi gözüküyor. Sektör adına farklılık olduğuna inandığım AnadoluJet projesinden bahsedebilirim. AnadoluJet’in ‘Fazlası Var’ yaratıcı konsept çalışması ile Türkiye’deki low coast havayolu sektörünün ezberlerini bozduk. Dönem içinde taklit edilen bir hal bile aldık. Hem kategoriyi yeniden tanımladık hem de markamızın uzun vadeli stratejilerine estetik değeri yüksek bir konsept oluşturduk.

Muratbey Peynirleri için ‘peynire zeka kattık’. Burgu peynir iletişim kampanyasında: farklı ve lezzetli peynirler yapmanın yaratıcı bir zeka işi olduğunu ifade ettik. Peynir tüketim tarzını ve alışkanlıklarını değiştiren bir ürün için farklı bir yaklaşım sergiledik.

Alem Fm markasının yeniden konumlandırma stratejilerini belirledik. Yakın zaman sonra bolca karşımıza çıkacak etkili bir konsept çalışması ile sektör adına farklı bir gerçekleştirdik. Marka vaadini geçmiş değerleriyle geleceğe taşıyan dokunuşlar gerçekleştirdik.

Azerbaycan pazarında Hyundai ix40 markası için yaratıcı stratejiler geliştirdik. ‘Avrupa’dan sonra ilk siz binin’ dediğimiz iletişimler gerçekleştirdik. Hem markanın hem de tüketicisinin birbirine verdiği öneme değindik. Ayrıca lüks donanımın ulaşılabilirliğine vurgu yaptık. Kısa sürede pazarın en çok satan otomobil markası oldu.

Aslında Türk Hava Yolları’ndan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na, Biscolata’dan Digiturk’e, Vestel’den Saray’a kadar sayacak daha birçok marka ve geçmiş projemiz olduğunu söyleyebilirim.

Marka uzmanları ve danışmanları arasında çok yoğun bir rekabetin yaşandığı günümüz is dünyasında nasıl fark yarattığınızı düşünüyorsunuz?

Evet, gerçekten de rekabet fazla. Giderek de artacağını öngörüyorum. Yenilenmek ve yaratıcı olmak fark yaratmak için iyi araçlar. Dokuyu ve duyguyu iyi anlamak, kısa yolları ve zamanı iyi kullanmak her zaman kazandıracaktır diye düşünüyorum. Sadece iş ile değil işin sahipleri ile de yakın ilişki kurmanın katacağı faydalar var. Bu bir nevi anlama ve anlamlandırma süreci. Markayı gözden geçirmeye yardımcı olan en büyük faktör. İç görüleri işlemek ve geleceği inşa etmek ile ilgili yaratıcı dokunuşlar sağlayan fikir büyük bir ekip işi. Yubai bu ekibin bir parçası. Markaları ve onların sahiplerini düşünen yaratıcı bir marka aklı. Bizim farkımız hızımız ve tarzımız.

Markalaşma kurum kimliğini yenilmek üzerine çalışan firmalara önerileriniz neler olur?

İşi ehline emanet etmeleri en önemli konu. Görsel kimlik başlı başına stratejik bir karar. Tıpkı marka ismi bulmak gibi, tıpkı konsept tasarımı yapmak gibi. Markanızın var olduğu sürece taşıyacağı unsurların ehil ellerden çıkması gibi büyük bir güven duygusu daha olamaz. Çünkü konseptiniz küçücük bir fikirden doğar, etkisi yüksek büyük bir değere dönüşür. Bu değeri logoda, ambalajda, kurum kimliğinde, reklamda, dijital ve sosyal medyada, ilanda, outdoorda, üründe, serviste vs. aklınıza gelebilecek bütün markalama alanlarında gururla sergilemelisiniz. Tüketici beklentilerine uygun, zamanın ötesinde, sektörel konvansiyonlara düşmeyen, yaratıcı ve yenilikçi işler bizi geleceğe taşıyacak.

Dünyada marka kavramı nereye doğru gidiyor, sizin marka tanımınız nedir?

Aslına bakarsanız bir yere gittiği yok. İnsanlık yeni bir yerlere doğru gittiği için pazarlama ve marka kavramları da bu gidişin peşinden evriliyor-şekilleniyor diye düşünüyorum. Yeni marka tanımımı bu anlamda ‘insana, onun varlık nedenlerine, önemsediklerine, duygularına, çevresine, evrenine yaratıcı değerler katan’ olarak güncelleyebilirim. Büyük bir değer kavramına kapı aralıyoruz aslında. Temalar ne olursa olsun yaratıcı değerler yenidünyanın olmazsa olmazı. Yubai’nin de öyle.


Günümüz iletişim dünyası çok karmaşık. Mesajlar ister istemez birbiri içine giriyor. Bizlere iletilen rafine mesajları doğru anlamayı bir kenara bırakın, nasıl anlamamız gerekti konusunda bile tereddütte kalabiliyoruz.
Tüm bu anlama ve anlamlandırma sürecinde belirli seçim kriterleri mekanizmaları çalıştırıyoruz.
Aslında yaptığımız her seçimin büyük bir vazgeçiş olduğunu bilerek davranıyoruz. Bir ürünü alırken, bir markaya bağlanırken, bir organizasyona katılırken, bir partiye oy verirken bu farkındalığa sahip olduğumuzu biliyoruz / var sayıyoruz.
Daha çok adalet vadedenler ile daha özgürlükçü olmanın sözünü verenler arasındaki tercihlerimiz bizi biz yapan yegâne nedenlerimizdir. Lafa değil icraata bakanların tercihleri gibi, icraat şansı verilmesi gerektiğini düşünenlerin tercihleri de çok önemlidir. Neticede bu tercihlerimiz varoluşumuzun bir simgesi niteliğindedir.
Lezzetli bir atıştırmalık alırken ürünün adı kadar tadı ve sahip olduğu imajı da bizi biz yapan bir gerçektir. Seçmek aslında bir varoluş süreci başlangıcını temsil etmektedir. Aklın, mantığın ve duyguların bütünü, sözün, şeklin ve estetiğin bütününe odaklandığı çok değerli bir eylemdir.
Daha az ödeme motivasyonu, akıllı bir seçim, iyi bir baba olma duygusu, daha lezzetli olanın cazibesi, yenidünyalara açılan bir kapı hissi, en birinci olmanın verdiği güç gösterisi, ikinciliğin kamçıladığı ideale ulaşma arzusu gibi birçok duygusal ve rasyonel faydaların hepsi bu tercihler ve vazgeçişler paradigmasını manipüle etmek içindir.
Önümüze sıralanan bir dolu neden arasında farkında olmadan tam bize göre olanı seçiyor olsak bile birçok iyi / güzel / faydalı diğer şeylerden de vazgeçmiş de olabiliriz. Belki diğer alternatiflerin varlığı bizim için zaten çok da önemli değildi… Bu kadar güçlü bir varsayım, insan düşünce ve tercih mekanizmasının derinliğini ve pazarlama kavramının gidebileceği yerle ilgili ufkumuzu açmaya yetebilir.
Anne babaların bebekleri için seçtikleri isimlerin de kendi içinde sorgulandığını veya bir seçim kriterine tabi tutulduğunu düşünürsek, bu işin daha biz doğduğumuz andan başladığının farkına varabiliriz. “Şimdi kendinize yeni bir isim seçme şansınız olsaydı adınızı ne koymak isterdiniz?” sorusuna herkesin verecek bir cevabı mutlaka bulunur.
Hediye ürünlerle birlikte verilen değişim kartlarının ortadan kalktığı bir dünya düşünsenize. Alınan hediyeler ya çok beğenilecek, ya hiç kullanılmayacak, ya da gizlice çöpe gidecek…
Hem kendimiz hem de başkaları için empati kurabildiğimiz zaman daha rahat bir hayat bizi bekliyor olacaktır. Çarşıda, pazarda, mağazada, özel hayatımızda, siyasi görüşümüzde, dinimizde, dilimizde bir seçimler dünyasını temsil ediyoruz. Doğru veya yanlış seçimler yapmak hayatımızın her alanında var oldu ve olmaya da devam edecektir.
Bunca pazar zorluğu, iletişim yoğunluğu, mesaj bombardımanı, ekran çokluğu ve sosyo-psikolojik tutum ve davranışın ardında yatan tek gerçeklik var. O da kendimiz olmak. Seçmek ve vazgeçmek. Seçimlerimizin sonuçlarıyla iyi duygu ve deneyimler yaşamak.
Gerçekten bizi biz yaparak farklılaştıran ve büyük marka potansiyelimizi açığa çıkaran etkili seçimlerimizin olması dileğiyle…

İtibarınız markanızın veya kurumunuzun görünen yüzüdür. İnsanlar üzerinde bıraktığınız izlenimler itibarınızı simgeler.

Ekosisteminizdeki kişi ve kurumların gözünde sahip olduğunuz değerler toplamını itibar olarak tanımlayabiliriz. Hissedarlarınız, çalışanlarınız, müşterilerinizin ve sosyal paydaşlarınız zihnindeki algıları bu önemli değer yönetir.

Bizler marka itibarları yaratmak ve pekiştirmek için tutumlardan, davranışlardan, durumlardan, görsel ve işitsel medya araçlarından yararlanırız. Hedef gruplarınızın zihin payını olumlu veya olumsuz gelişimini tetikleriz.

Gerçekleştirilen algı çalışmaları sonrasında insanların kurumunuz veya markanız hakkındaki düşünceleri imajınızı oluşturur, itibarınızı simgeler. Bu simgeler de sizi siz yapan öğeleri ve değerleri belirler. Doğal veya suni gündemlerle oluşturduğunuz öğeler, çoğu zaman durumun gerçekliğiyle ve tutumunuzdaki dürüstlükle doğru orantılıdır.

İhmal ettiğimiz bir gerçek var. Hem kişi hem de marka olarak sahip olduğumuz sorumluluk duygusu, itibarınızı oluşturan faaliyetlerin bütünü etkiler. Büyük firmaların yaşama, insanlara, dünyaya, doğaya ve tüm canlılara karşı daha çok sorumlu olmalarının altında yatan gerek budur. Küçük firmaların ise ulaşılmaz gördüğü konular yine bu sorumluluk duygularından geçmektedir.

Müşterilerimizin bizim için ne düşündüğü ile ilgilenmek, yatırımcılarımızın markamızın geleceğine olan inancını tazelemek, çalışanlarımızın kurumumuza bağlılıklarını pekiştirmek ve genel kamuoyunun markamızla ilgili iyi düşüncelerini arttırmak her zaman önemli önceliklerimiz arasında olmalıdır. Yoksa herkes kendisine göre bir “iyi” veya “kötü” bularak imajınızı kendi kendilerine yönetecektir. Bu da bir süre sonra markanızın çıkarları için yönetilemez bir hal alabilir.
Kurumsal marka itibarınız soyut bir kavram olarak başlar fakat maddi değerlerinizin çok ötesinde bir anlam kazanır. Para kazanmak iyi bir kurumsal itibardan sonra gelen bir amaç haline bile dönüşebilir. Bu yüzden kişiler ve kurumlar için itibar oluşturmak ve pekiştirmek çok değerlidir.

Markaların uzun vadedeki sigortası itibarın doğru yönetilmesinden geçmektedir. Sarsılmaz güçte itibarlara sahip olmak her kurumun, şirketin, markanın, organizasyonun ve kişinin hayalidir. Müşterilerimizin sadakatini, finans kaynaklarımızın sürdürülebilirliğini, pazar payımızı oluşturan dinamiklerin verimliliğini, insan kıymetlerimizin kalitesini kurumsal marka itibarımız belirlemektedir.

Yalnızca üreten değil, aynı zamanda konsept geliştiren ve yaratıcı düşünen bir marka başarısı ancak itibar kavramına verilen değerden geçmektedir. Artık herkesin her ürüne ve hizmete kolaylıkla ulaşabildiği bir dünyada; itibarlı olanın daha çok tercih edileceğini herkes biliyor.

Tasarladığımız görsel estetik, kurguladığımız stratejik derinlik, gerçekleştirdiğimiz uygulamalarda ve yönetimde tutarlılık pazar payımızı arttıran ve itibarımızı pekiştiren bir adım olacaktır.
Ürettiğimiz kaliteli ürünler kadar, o ürünleri koyduğumuz kaliteli ambalaj tasarımları da itibarımız artacaktır. Anlamlı söylemler ve tutarlı iletişimler oluşan itibara katkı sunacaktır. Kuruma bağlı çalışanlar ve markalarınızı geliştiren fikirler sizi her zaman bir adım önde tutacaktır. Oluşturduğunuz imaj ve itibar kültürünüz ekosisteminiz içindeki itibarımızı arttıracaktır.

İtibar böylesi iyi günlerde bolca işe yaradığı gibi kriz zamanlarının da bir numaralı kurtarıcısıdır. Badirelerle dolu yenidünya düzeninden daha az sarsıntı ile çıkmanın en büyük dayanağı yine itibardır.

Başarıya, kaliteye, istikrara ve liderliğe olan inancınız itibarınızın yapı taşlarını belirler. Temelinde inanç, güven, şeffaflık ve samimiyet olan markaların itibarı garanti altındadır.

Ülkesinin ve güvende hissettiği coğrafi bölgesinin dışına çıkmış bir marka için farklı coğrafyalardaki ekonomik ve siyasi riskler markanızın bir numaralı tehditleri arasındadır. İyi bir marka yönetim kültürüyle markanızın tüm sorunlarının üstesinden gelebilirsiniz. Böylesi riskli anlar için hem kurum içi hem de kurum dışında güvene dayalı ilişkiler geliştirmek itibarınızı sağlamlaştıracaktır.

Ürünleriniz, servis ve hizmetleriniz sizi siz yapan değerlerinizdir. Hem maddi hem de manevi varlıklarınız kurum değerinizi belirlemektedir. Maddi değerlerinizin taklit edilse dahi; taklit edilmez manevi değerlerinizle rekabet avantajı elde edebilirsiniz. Dolayısıyla taklit edilemeyen manevi marka değerleri, kültürleri, ruhları inşa etmeliyiz.

Marka potansiyelimizi açığa çıkaracak olan değerleri belirleyerek, stratejik varlığımızı ve hedef guruplarımızla aramızdaki duygusal bağlarımızı güçlendirmeliyiz. Bu yolla duygularına seslendiğimiz her bir hedef grup hem itibarımızı pekiştirecek, hem de parasal getirimizi arttıracaktır.

İyi bir kurumsal kimlik, güçlü bir kurumsal söylem, anlamlı ve tutarlı marka eylemleri itibarınızın artmasına yardımcı olacaktır.

Gittikçe artan marka ve iletişim karmaşası içerisinde büyük kitleler tarafından tanınma, markalarımıza karşı beğeni elde etme hiç de kolay olmayacaktır. Ardından tüketicilerimizin ve kamuoyunun güven duygusu kazanmak ve onlarla ilişki halinde olmak gerekecektir. Bu deneyimin memnuniyetle sonuçlanması ve marka sadakatinin oluşması idealde istenen bir sonuçtur. Ayrıca tüketicilerimizin markalarımız için birer elçilik görevi üstlenmesi ve yeni gönüldaşlar kazanmamızı sağlaması da yine itibardan geçmektedir.

Hem finansal ve kurumsal hem de duygusal ve sosyal parametrelerimizin performansı inşa ettiğimiz marka itibarımızla doğrudan ilişkilidir. Doğru bilinenin aksine kurumsal itibar sadece bir logodan ve slogandan ibaret değildir. Şirket tepe yöneticilerinin ağzından yazılmış basın bültenleri veya kurumsal sosyal sorumluluk projelerinin boy gösterdiği reklam kampanyaları da iyi bir marka itibarının garantisi değildir.

İyi ve doğru bir marka imajı, amaç ve araçları iyi tanımlanmış stratejilerin uygulanmasıyla gerçekleşir. Doğru zamanda, doğru etkiler yaratan her stratejik araç iyi bir itibarın pekiştiricisidir.

Kültürden, sistemden, çalışanlardan, paydaşlardan ve doğru uygulanmış stratejiden bağımsız bir itibar tanımı düşünülemez.

Unutmayın, ancak iyi bir itibar yüksek beklentiler yaratır, onları yönetir ve bu beklentilere cevap verir!


Yılsonu, yılbaşı, soğuklar, kar, kış derken bir baharı daha karşılamanın dayanılmaz mutluluğunu yaşıyoruz. Haber sunumu tadındaki bu yazı giriş; içimizdeki sevincin sebebi.

Fakat bu durum karşısında sevinen yalnız insanlar değil. Olmamalı da zaten. Aynı durum firmalar ve markaları için de geçerli. Onlar da sevinsinler, şenlensinler.
İsterlerse tabi…

Bilirsiniz, baharla birlikte evlerde hummalı bir çalışma ve temizlik yapılır. Eksik gedik ne varsa temin edilir. Halılar çırpılır, sobalar kaldırılır, duvarlar boyanır. Alanlar ve mekânlar sezonun ruhuna ve renklerine uygun bir hal alır. İçler açılır, camlar açılır, insanlar açılır. Etrafa neşe saçılır.
Etrafımızdaki bu hareketlilik ve enerji patlaması ticareti canlandırır. İnsanlar evlenir. Ürünler yenilenir, tezgâhlar şenlenir. Çarşıya pazara renk gelir. İletişim savaşları alevlenir.
Bizim ve etrafımızın yaşadığı bu değişimi markalar adına nasıl karlı ve kazançlı bir hale çeviririz? Gelin, biraz bu konuya kafa yoralım.
Baharın ve yazın kodlarını okuyalım.
İçinde bulunduğumuz pazara bir kez daha bakalım.
Komşuluklarımız olan diğer pazarlara da bir göz atalım.
İnsan davranışlarına odaklanalım. Onları tanıyalım.
Bizlerden neler beklediklerini anlayalım.
Onları yapalım. Hatta fazlasını yapalım.
Ürünlerimizin kışlık elbiselerini rafa kaldıralım.
Yeni, baharlık elbiseler yapalım.
Ambalajlarımızı yenileyelim.
Logomuza renk verelim.
Geçen yılın sonunda yaptığımız pazarlama planlarında bakalım.
Eksik gedik ne varsa tamamlayalım.
Kısacası toplayalım, tamir edelim, tertipleyelim.
Markamızın bahar temizliğimizi yapalım.
Tüm bunları, bugün için değil yarın için yapalım.
Uzun soluklu düşünelim.
Çünkü marka olmak için her mevsimin enerjisine uygun davranmak gerekir.
Marka olmak için yatırım yapmak gerekir. Emek harcamak gerekir. Gereksiz fazlalıklardan arınmak gerekir. Temizlik yapmak gerekir. Temiz olmak gerekir. Zihinlerin en temiz yerinde olmak gerekir. Akla gelmek gerekir. Anlaşılır olmak gerekir. Şeffaf durmak gerekir. İçindekini göstermek ve doğal olmak gerekir. İçten olmak gerekir. Titiz olmak gerekir. Titizlenmek gerekir. Yenilenmek gerekir. Yeniliklere imza atmak gerekir. Taklit etmek değil, taklit edilmek gerekir. Uzun soluklu olmak gerekir. Geleceği aşkla tasarlamak gerekir. Fikir almak gerekir. İlham olmak gerekir. Paylaşmak gerekir. İyilere rastlamak gerekir. Çözümsüzlüklere neden olmak değil, çözüm üretmek gerekir. Güven duymak gerekir. Tanımak gerekir. İlgi göstermek gerekir. Tanıdığını hissettirmek gerekir. İnsana yakın olmak gerekir. Çevreye saygı duymak gerekir. Canlıyı korumak gerekir. Enerjisi yüksek olmak gerekir. Enerji tasarrufuna teşvik etmek gerekir. Farklı olmak gerekir. Tatlı olmak gerekir. Güzel durmak gerekir. Uzman olmak gerekir. Heyecan vermek gerekir. Büyütmek gerekir. Mutlu etmek gerekir. Yokluğunda eksiklik hissettirmek gerekir.
Bir bahar mevsiminde, bunlardan herhangi birinde bir eksiklik yaşamamak gerekir. Varsa tamamlamak için işin uzmanından yardım almak gerekir.
Haydi, markalarımızı hak ettikleri değere yükseltmeye ve üzerindeki tozu temizlemeye.


Renkler, bir ışık frekansının belli bir orandaki yoğunlaşması sonucunda ortaya çıkarlar. Bu yoğunluk göz retinasına ulaşınca renkler hayat bulur. Algılarımıza etki eden ışığın maddeler üzerine çarpması ve kısmen soğurulup kısmen yansıması sonucu oluşan çeşitlilik renk tonlarını doğurur. Her renk tonunun kendine has özellikleri vardır. Uyarıcı, çökkünlük, yapıcı ya da yıkıcı hislere neden olan renkler canlıların tutum ve davranışlarına da doğrudan etki eder.

Renklerin en güçlü özelliği bilinç dünyamızın en derin noktalarına kadar uyarma gücüne sahip olmalarıdır. 

Işıklar, elektromanyetik spektrumun insan gözü tarafından algılanabilen bölümüne düşer. Diğer duyu organlarımızın hassasiyetlerinden farklı bir yapı gösteren gözümüz; kulağın sahip olduğu kalın ve ince ses dalgalarını ayırabilme analojisine sahip değildir. Aksine aynı anda gelen ışık frekansları değişik kanallardan algılanamaz. Bu da gözün frekans analizi yapabilme kabiliyetinin olmadığını gösterir.

Aynı anda ince ve kalın sesleri birbirine karıştırmadan duymamıza karşın; gözümüz için bu ‘çok seslilik’ söz konusu olmadığından değişik ışık frekanslarının sadece kombinasyonlarını algılayabiliriz. Gözün sahip olduğu bu çalışma prensibini açıklamak veya pratik uygulamalarda kullanmak için çeşitli renk modelleri geliştirilmiştir. Tüm dalga boyları birden aynı anda gözümüze ulaşırsa bunu beyaz, hiç ışık ulaşmazsa siyah olarak algılarız. Arada kalan diğer renkler ise üç temel gruba ayırılır. Bunlardan ilki; kırmızı, sarı ve mavinin bulunduğu ana-renkler grubudur. Bu üç rengin çeşitli kombinasyonlarda biraraya getirilmesi sonucunda, diğer renklerin çoğunu elde etmek mümkündür. 

Oluşan bu renkler ikinci grup renkleri oluşturur. İlk gruptaki renklerle ikinci gruptaki renklerin karıştırılması sonucunda ise, üçüncü grup renkler oluşurlar. Hayatımız renklendiren renklerin oluşumu karışık bir denklem gibi görünse de aslında çok zorlu bir formülasyona sahip değildir. Teoride bu pratik şekilde işleyen renk oluşumu pratikte de çok farklı bir yapıda ilerlemez.

Bu kadar renk analojisi ve oluşum bilgisi onların iletişime konu olmaya başladığı anda bizler için gerçek anlamını bulur. Renkler ve tonlarının istenilen uygun oranlarda birleştirmesiyle görsel iletişimde çeşitli mesajları iletmeye aracılık eder. Giyidiğimiz kıyaferlerden, saçımızın rengine, tasarladığımız logolardan, evimizin duvarına, karakterimizden, dış görünüşümüze kadar çeşitli alanlarda renklerin birer görevi vardır. İdealde tüm bu seçimlerin üstlendikleri görevleri yerine getirmesi beklenmektedir.

Tüm bu alanlarda her renk sahip olduğu enerjisiyle onlardan en üst düzeyde faydalanmamıza olanak tanır.

Renkler tıpkı insanlar gibidir.

Her insan karakterinin sahip olduğu renk aralığıyla çevresine yaydığı enerjinin kaynağını gösterir. Markalar da böyledir. Onların dünyasında da iletişime konu olan renklerin hedef kitlelerine yönelik iletişim araçlarına dönmesi bu motivasyonlarla anlam kazanır. Fakat bu iş insanlar arasındaki iletişimden daha zor bir sürece sahiptir. Farklı enerji saviyelerinde yaşayan, farklı motivasyonları olan, tıpkı retinaları gibi ses tonları da birbirine benzemeyen, yaşam dünyaları arasında uçurumlar bulunan, beğeni ve seçim kritelerleri biribirine uymayan, bir nesneye yükledikleri anlamlara kadar herşeyde bir çeştlilik gösteren tüketicilerin dikkatini çekmek ne denli güçtür tahmin edilebilir.

İşte bu yüzden doğadaki tüm renkleri farkında olarak veya olmayarak mesaj taşıyıcıları olarak kullanırız. İçlerinde barındırdıkları kişilik ve karakterlerine yönelik unsurları gün ışığına çıkarırız. Görsel iletişime konu olan her tonuna kadar detaylandırırız. Hatta onları birer doğal şifa verme kaynakları olarak kullanırız.

Tüm bu kullanım alanları için renklerin hangi iletişim aracında ve amacında nerede, nasıl kullanılması gerektiğini çok iyi bilmek gerekmektedir.

Nesneler arasındaki estetik, birbirine yakışma ve uyum; insanlar arasındaki anlayış, tolerans, etkileşim, duyarlılık ve hassasiyet gibi duygular renklerin yerinde kullanım biçimine göre enerjiye dönüşmektedir ve insanlarla etkileşime geçmektedir.

Tüm bu etkileri istenilen olumlu şekilde oluşturmak için; ilk olarak renklerin dilinden konuşmak, kendilerine has olan özelliklerini çok iyi anlamak gerekir. İkinci olarak, renklerin duyguları taşıma ve enerjileri yansıtma/emme tekniklerini çok iyi öğrenmek gereklidir. Bu öğreti, renklerden mümkün olan en üst düzeydeki faydayı sağlamanın ön koşuludur. Onlara karşı daha duyarlı ve anlayışlı olmak için hayat kadar büyük bir nedenimiz vardır. 

Gündelik hayatımızda renklerin oluşturduğu çağrışımların en doğrusunu bulabilmek için genellikle deneme yanılma yolunu kullanırız. Sezgisel bir beceri ile yol alırken bilimsel doğrulardan da yararlanırız.

Sanatçı konuyla ilgili sezgisini bilimsel verilerle birleştiren, uygun teknikleri konuyla yoğuran gerçek bir ustadır. Bazen de kendimizi bu ustanın güvenilir deneyimlerine teslim ederiz. Bunu bize sağlayan duygu o sanatçının hayatını renklendiren renk ve enerji bilgisidir. Yaratım sürecindeki empati becerisidir. İletişim kabiliyetidir. İşte bir işin uzmanı olmanın konuya verdiği gerçek derinlik budur. Hayata bu denli renk katan uzman bakışların tüm çalışmalarını biz sıradan insanlar için yapıyor olmaları ise işi güzel kılan taraftır. Zira içinde insanı ilgilendiren, empati içeren ve nihayetinde karşısında bir sempati bekleyen derin bir unsur olan renkler harmonisi çalışmalar; belki de hiçbir bilimsel tercih dayanağı bulunmayan duygu yüklü davranışlar sergileyen bizlerin tercihine sunulmaktadır. Demek oluyor ki bu kadar renkli olduğu kadar girift olan bu ifadeler: o kadar anlamı, o kadar derin ve bir o kadar da basit olmalıdır.

Beyazı, siyahı, moru, kırmızıyı, turuncuyu, griyi, eflatunu, sarıyı, maviyi, laciverti, yeşili, iki ton açık yeşili, fıstık yeşilini, askeri yeşili veya kurbağa yeşilini bu kadar farklı anlamlara büründüren her şey tüm bu saydıklarımızın altında gizlidir.

Renklerin iletişime konu olan safhasında üstlendikleri görevleri vardır. Bazı renkler tarz katar, bazıları iştah açar bazıları da fark atar. Ortak özellikleri tüm bu nedenlerin altında yatar.

Canlılığın, dinamizmin, duygusallığın ve mutluluğun rengi aynı zamanda tutkuyu ve azmi de simgeler. Bir gıda markası onu iştah açtığı için kullanırken başka bir marka ondan kışkırtıcı olmasını ister.

Doğanın ve baharın rengi, insanları rahatlatıp güven verirken yaratıcılığı da körükler. Büyük lokantalar mutfaklarında bu rengi kullanarak şeflerindeki yaratıcılığı onunla tetikler.

Duygusallığın ve hüznün rengi, başkaları için gücü ve tutkuyu da temsil eder. Farklı kültürlere göre bazen sevinç bazen de kederi simgeler.
Uçsuz bucaksız duyguların rengi, gökyüzünün ve geniş ufukların sınırsızlığını ifade eder. Bazıları için kötü enerjileri emen, sakinliği ve kalp ritmini düzenleyen de o renktir. 

Kozmik bilimlerin ve sonsuzluğun rengi iletişimde otoriteyi ve verimliliği simgeler. Bu yüzden dünya üzerindeki firma logolarının yarıdan fazlasının tercihi bu yöndedir.

İhtişam ve lüksün rengi, tarih boyunca üst sınıfların ve saray mensuplarının tercihleri arasında yer almıştır.

Uyumun, neşenin, şirinliğin ve sevginin rengi yetişkinleri rahat hissettirdiği gibi çocuklar üzerinde de etki gösterir.
Zekânın, inceliğin ve pratikliğin rengi, hız ve dikkatin birlikte çalışmasını tetikler.
Gerçekçiliğin, planlı ve sistemli olmanın rengi, insanları hızlandırır ve rahatlatır.

Neşenin ve bilgeliğin rengi, sosyalleşme duygularını faaliyete geçirir. Depresyon ve duygusal dengesizlik hallerinde başvuru kaynakları arasında yerini alır.

Her rengin sahip olduğu özellikler, enerjiler, güçler, ifadeler, etkiler ve mesajlar birbirinden farklıdır. Hangisini nerede ve neden seçtiğimizi iyi bilirsek renkli bir hayatımızın, renkli hayatlara sahip markalarımız olmaması içten bile değil.

Doğru renklerle ve mesajlarla duyguları doğru yöneten markalar yaratın, yaşatın. Marka potansiyelinizi açığa çıkarın!


İyi, etkili, rekabetçi ve bu zamana uygun stratejisi olan markaların kazandığı bir dünyada yaşıyoruz. Bu durum yalnızca markalar için değil, ülkeler, metropoller, kurumlar, STK’lar ve biz insanlar için de geçerli.

İnsanlık tarihinin en eski kavramlarından biri olarak tanımlanan strateji; bir amaca ulaşmak için uygulanacak eylemler bütünü olarak tanımlanır. Bu yönüyle bir nevi sanat olarak da görünen strateji; adeta bir rehber gibi hayatımızı, faaliyetlerimizi ve davranışlarımızı şekillendirmektedir.

Strateji bir kılavuzdur.

Şirketlerin, markaların, ajansların ve iş ekosistemindeki yöneticilerin yol gösterici bir haritasıdır. Yaratıcı zihinlerin pusulasıdır. En iyi sonuçlara en doğru yoldan götüren bir yol arkadaşıdır.

Strateji bize duyguların düşüncelerin ne olduğunu söyler. Ürünlerin, tüketicilerin ve rakiplerin kim olduğunu ifade eder. Teknik bilgilerle dolu olduğu kadar, yaratıcı içgörülerle besler.

Strateji, insan davranışlarıyla ilgilenen, var olandan yeni anlamlar çıkaran bir şekil değiştiricidir. İnsanlarla insanlar arasında, insanlarla markalar arasında, insanlarla nesneler arasında ve hatta nesnelerle nesneler arasında kurulan bağları güçlendiren bir tutkaldır. Doğru kullanıldığında trendler yaratır. Yeni olanları en yenilerle günceller, bağları beğenilere dönüştürür. Veriler toplar, şikâyetleri yönetir, bir sonraki adımları kurgular, memnuniyeti sürdürür.

Marka ile değişen pazar şartları arasındaki uyumu bir sistem dâhilinde takip etmek için stratejiyi planlamak şarttır. Tüm değişikliklere adapte olmak, yeni ve etkili yollar belirlemek, uygulama adımlarını tanımlayan haritalar çizmek için de plan yapmak gerekir. İyi bir strateji ancak sistemli ve planlı uygulamalarla anlam kazanır.

Planlama yapanların bir vadede büyük iş ve operasyon fırsatları yakalayacağı kesindir. Mevcut iş temposu, güncel iş konuları, makro ve mikro ekonomik göstergeler ve memleket halleri gibi nedenler planlama gerekliliğini zaman zaman zayıflatmamalıdır. Fakat bunu da planlamak son derece önemlidir.

İyi stratejilerle yapılmış iyi planlar amaç için belirlenen araçlara ve adımlara yön verir. Aşılacak engelleri de tanımlayan stratejiler, perspektifleri değiştirir ve geliştirir. Operayon araçlarını rasyonelize eder. Gelişen ve değişen yenidünya düzeni içerisinde alternatif kanallar önerir.

İster bir sayfada ister bir paragrafta, ister bir aylık ister bir çeyreklik planlar belirlenmiş hedeflere ulaşmanın en büyük yardımcısı stratejidir. Ulaşılmak istenen hedef, verilmek istenen mesaj, dokunulmak istenen tüketici, elde edilmek istenen başarı ve sonuca götüren denetim mekanizmalarının kilit noktası stratejidir.

Stratejiye geçmişte verilen önem, bazı yanlış uygulamalardan kaynaklı bir değer yitirme dönemi yaşamış olsa da; bu günlerde hak ettiği değeri yeniden görüyor.

Doğru işi yapmak kadar işin doğru stratejilerle doğru yapılması da gerekir. Kısıtlı zamanlar ve bütçelerle faaliyet gösteren markaların, yönetim süreçlerini daha verimli bir hale getirmek için strateji destekleri veriyoruz. Hedef grupların beklentilerine uygun davranmak, şirketin ve markanın sesini doğru yerde, doğru zamanda ve doğru şekilde açmak gibi asli görevlerimizi geliştirdiğimiz özgün strateji kılavuzlarıyla yerine getiriyoruz.

Yaratıcı strateji yönetimiyle güçlü ve değerli markaların inşasında atılacak tüm adımları belirleyen stratejilerimizi bu önemle yazıyoruz. Markaların başarılı yolculuklarında navigasyon görevimizi doğru tasarlanmış ve planlanmış stratejilerle yerine getiriyoruz.

Amacına en iyi şekilde hizmet eden iyi bir strateji tasarlamak için markaların pozisyonlarına özel modeller ve modüller geliştiriyoruz. İşi, markayı, pazarı, zorlukları, fırsatları, trendleri, müşterileri ve rekabeti modellediğimiz strateji çözümleme modülleriyle hem markaların potansiyellerini açığa çıkarıyor hem de gücüne güç katıyoruz.

Marka yaratım ve yönetim sürecinde markanıza hak ettiği stratejiyi tasarlayan, sektörü ve pazarı yakından tanıdığınız -kısa vadeli de olsa- bir planlama yapmanızı öneririm.

Unutmayın!

Markanız ne kadar başarılıysa strateji o kadar güçlüdür. Reklamlarınız ne kadar yaratıcıysa strateji o kadar doğrudur. Yaratıcı sanatlarınız stratejilerinizle ne kadar iç içeyse hedef kitlenize o kadar yakındır.

Planlı, güçlü ve sürdürülebilir başarılarla dolu bir marka yolculuğu dilerim.